Levensverzekeringen | Akte van verpanding

De akte van verpanding ofwel verklaring van inpandgeving / crediteursbegunstiging is vaak een bijlage bij een hypotheekofferte. Hieronder staat beschreven dat verpanding inhoudt en wat deze pandakte betekent. Verder beschrijven we nagenoeg alle zaken die met verpanding in het kader van de eigenwoningfinanciering te maken hebben.

Achtergrond

Een geldverstrekker wil bij het verstrekken van geld zekerheid hebben. Vrijwel iedere aanbieder eist dat er een levensverzekering (verzekering die uitkeert bij overlijden / overlijdensrisicoverzekering) wordt afgesloten bij verstrekken van een financiering.

Deze levensverzekering kan nagenoeg altijd worden afgesloten bij een verzekeraar naar keuze. Om te waarborgen dat bij voortijdig overlijden van de schuldenaar de uitkering naar de geldverstrekker toe gaat en dat gedurende de looptijd de zekerheid blijft bestaan eist de geldverstrekker dat de verzekering aan hem wordt verpand.

Verpanding

Verpanding houdt in dat de zekerheden die voortkomen uit de overeenkomst naar een overeengekomen pandhouder gaan. In het kader van een woningfinanciering betreft dit veelal de uitkering bij overlijden. De uitkering zal bij overlijden worden gebruikt om de resterende hypotheekschuld te verlagen. De nabestaanden hebben dan een lagere financiering (of helemaal geen financiering meer) op de woning die binnen de nalatenschap valt.

Partnerverklaring

Het kan voordelig zijn om in plaats van een verpanding te kiezen voor een partnerverklaring. Dit houdt in dat de begunstigde een ander is dan de geldverstrekker, maar dat deze begunstigde wel de verplichting heeft op de verkregen gelden te gebruiken voor de aflossing van de eigenwoningschuld. De motivatie voor deze constructie is het voorkomen van erfbelasting. Het gaat te ver om hier verder uit te weiden over deze complexe materie. Wij geven geen advies over de partnerverklaring.

Verzekeringsaanvraag en –polis

Bij het aanvragen van een levensverzekering wordt door ons aangegeven of de verzekering moet worden verpand aan een geldverstrekker. Dit houdt in dat wij bij het aanvragen de geldverstrekker zullen aangeven op het aanvraagformulier. Het kan gebeuren dat bij het afsluiten van een levensverzekering de geldverstrekker nog niet bekend is. De polis wordt dan opgemaakt zonder pandhouder. Wanneer de geldverstrekker later bekend wordt zorgen wij er op dat moment voor dat de verpanding alsnog op de juiste manier wordt verwerkt op de reeds ingegane polis.

Volgorde verpanding en begunstiging

Verpanding gaat voor op begunstiging. Dat betekent dat het benoemen van begunstigden bij overlijden weinig zin heeft zolang de polis verpand is. Alleen aanvaarde begunstiging gaat voor op verpanding, maar ten tijde van het verpanden van de polis verklaart verzekeringnemer dat er geen sprake is van een aanvaarde begunstiging. De verpanding kan dan overigens ook niet tot stand komen zonder toestemming van de aanvaarde begunstigde.

Meerdere levensverzekeringspolissen

Wanneer er meerdere levensverzekeringen worden afgesloten moeten alle afzonderlijke verzekeringen apart worden verpand. Het is hierbij van belang dat iedere akte van verpanding alleen wordt ondertekend door de verzekeringnemer op de betreffende polis. Wij zorgen ervoor dat het voor onze relaties duidelijk wie waar moet tekenen in dergelijke situaties. Veelal moet een bij de offerte meegeleverde verpandingsakte 2 keer worden geprint, omdat – hoe vreemd ook – geldverstrekkers veelal uitgaan van het verpanden van 1 verzekering met twee verzekerden. Wij adviseren vrijwel altijd om ieder afzonderlijk een levensverzekering af te sluiten.

Formaliteiten en gevolgen verpanding

Tussen een pandgever en een pandhouder moet een overeenkomst worden afgesloten. De een verklaart te verpanden en de ander verklaart in pand te nemen. Het gevolg van verpanding is dat de verzekeringnemer de zekerheidsrechten op de betreffende verzekering verliest. Het is niet (meer) toegestaan om zonder schriftelijke toestemming van de pandhouder, de geldverstrekker, wijzigingen door te voeren op de polis. De verzekeringnemer heeft de plicht om de premie te blijven betalen voor de verzekering en de benodigde dekking (zekerheid) in stand te laten. Wanneer de verzekeringnemer dit nalaat wordt de pandhouder op de hoogte gesteld hiervan. De verzekering is een onlosmakelijk deel van de overeenkomst van de geldlening. Het niet betalen van de verzekeringspremies kan leiden tot gedwongen verkoop van de woning!

Originele polis

Wanneer een polis wordt verpand, stuurt de verzekeraar de originele polis aan de pandhouder. De originele polis moet worden aangeleverd aan de verzekeraar bij overlijden. De verzekeringnemer ontvangt wel altijd een kopie van de polis. Wij versturen deze polis, nadat wij deze zelf ook hebben gecontroleerd, ook altijd digitaal en ter controle aan onze relaties. De originele akte van verpanding wordt ook door de geldverstrekker bewaard.

De akte van verpanding

Dit document is nodig om te verklaren aan de geldverstrekker dat zij mag beschikken over de uitkering van de verzekering ter aflossing van de hypotheek bij het zich voordoen van de verzekerde gebeurtenis. Zowel de geldverstrekker als de verzekeraar willen deze bevestiging ontvangen om te voorkomen dat er bij overlijden enige onduidelijkheid kan bestaan over wie de rechthebbende is op de uitkering van de verzekering.

Informatie op akte van verpanding

Op de akte van verpanding wordt aangegeven wie de pandgever is en wie de pandhouder. Daarnaast staat aangegeven waarvoor de polis als zekerheid dient en wat de rechten en plichten zijn van beide partijen. Deze (onderhandse) akte wordt door beide partijen ondertekend. De ondertekening door de geldverstrekker / pandgever heeft al plaatsgevonden (geautomatiseerd) bij het uitbrengen van de offerte.

Hogere uitkering dan de resterende openstaande financiering

Het kan zijn dat de uitkering hoger is dan de hoogte van de hypotheek ten tijde van overlijden. Een eventueel overschot kom toe aan de erfgenamen van overledene.  Het is dus nooit zo dat bij een overschot de geldverstrekker hier beter van wordt. De geldverstrekker heeft nooit meer rechten dan de hoogte van de openstaande financiering ten tijde van het overlijden van de verzekerde.

Vervallen verpanding

Een geldverstrekker heeft vaak als eis dat zolang de financiering meer bedraagt dat een zeker percentage van de waarde van de woning de dekking bij overlijden dient te blijven bestaan. Ook NHG heeft als een dergelijke eis. In grote lijnen kan worden gesteld dat wanneer de financiering hoger is dan 80% van de marktwaarde van de woning er een dekking bij overlijden dient te worden verzekerd en dat de polis moet zijn verpand. Wanneer de lening minder bedraagt dan de minimale grens, dan is het mogelijk om de geldverstrekker te verzoeken om aan de verzekeraar te melden dat de verpanding kan komen te vervallen. Er wordt dan een nieuw polisblad vervaardigd en verstrekt aan de verzekeringnemer. Het is vanaf dat moment mogelijk om een begunstigde bij overlijden aan te wijzen.

Afgehele aflossing

Bij een algehele aflossing vervalt van rechtswege de aan de eerder verstrekte financiering verbonden verpanding van overige zekerheden. Na aflossing van de financiering en het royeren (notarieel doorhalen) van de financiering krijgt de geldverstrekker een royementsakte (bevestiging van algehele aflossing en afmelding van de financiering bij het Kadaster). De afdeling beheer behoort na te gaan welke zekerheden aan de betreffende financiering waren gekoppeld en hen mede te delen door midden van een akte van retroverpanding dat de polis wordt vrijgegeven aan de verzekeringnemer. De praktijk leert dat dit vaak lang duurt of zelfs vergeten wordt. Het vrijelijk kunnen beschikken over een polis die eerder verpand was kan dus even duren, afhankelijk van de snelheid en nauwkeurigheid van enerzijds de voormalig pandhouder en anderzijds de verzekeraar waar de polis loopt. 

Proces verzoek vervallen verpanding

Om een verpanding te laten vervallen moet een geldverstrekker toestemming hiervoor verlenen. Deze toestemming wordt verleend door het versturen van een akte van retroverpanding aan de verzekeraar. Dit houdt in dat de geldverstrekker verklaart de polis niet langer als zekerheid nodig te hebben en de beschikkingsbevoegdheid terug geeft aan de verzekeringnemer. Dit proces kan een aantal weken duren.

Verpanding van overige zekerheden

Het komt ook regelmatig voor dat gemengde verzekeringen (beleggen of sparen) of vermogensopbouwrekeningen (beleggen of sparen) als zekerheid dienen voor de verstrekte financiering. Wanneer dit product loopt bij een andere partij dan de geldverstrekker dan is er ook een akte van verpanding nodig. En ook dan geldt dat de verzekeringnemer niets zonder toestemming van de pandhouder kan wijzigen.

Verpanding van aflossingsplan bij geldverstrekker

Wanneer er een aflossingsproduct wordt afgesloten bij dezelfde geldverstrekker als waar de financiering wordt afgesloten dan is er veelal geen losse akte van verpanding nodig. De verpanding en de wederzijdse rechten verplichtingen worden dan al in de offerte van de geldlening beschreven.

Kosten verpanding

Er zijn geen kosten gepaard aan het verpanden van een levensverzekering of aflossingsproduct wanneer deze onderdeel zijn van een door ons gegeven advies.

Kosten laten vervallen verpanding / vervallen verpand product

Wij kunnen kosten in rekening brengen voor de werkzaamheden die door ons moeten worden verricht om, bij een bij eerdere bemiddeling verpand product, de verpanding te laten vervallen. Wanneer wij kosten in rekening brengen voor deze (aanvullende) werkzaamheden dan laten we dit uiteraard van tevoren weten. Het (opnieuw) afsluiten van een verpande verzekering kost meer tijd dan wanneer de verzekering niet verpand zou zijn.

Verschil fiscale en juridische verpanding

Fiscale verpanding houdt in dat je je richting de fiscus hebt verplicht om de uitkering van een (veelal gemengde) verzekering te zullen gebruiken voor de aflossing van de financiering van een eigenwoningschuld. Er geldt dan ook een fors aantal andere verplichtingen / eisen / spelregels. Het kan voorkomen dat een geldverstrekker het toestaat om de (juridische) verpanding van de polis af te halen vanwege aflossingen op de eigenwoningschuld of waardestijging van de woning. De fiscus kan een flinke hap nemen van de uitgekeerde winst wanneer je je niet houdt aan de regels van de fiscale verpanding. Mede om deze reden moeten we altijd alle relevante gegevens van een lopende levensverzekering hebben.

Verpanding bouwdepot

Een bouwdepot (of bouwrekening) is een door de geldverstrekker geopende bank (spaar-) rekening op naam van de geldnemer. Dit geld moet worden besteed aan de vooraf aangegeven verbouwing. Zolang de financiering loopt en zolang er nog een tegoed aanwezig is op het depot zal de geldverstrekker deze rekening ook verplicht verpanden. Dit houdt een extra zekerheid voor de geldverstrekker in dat een geldnemer nooit vrijelijk kan beschikken over de op het bouwdepot beschikbare middelen.

Overige verpandingen

Een geldverstrekker kan bij de verstrekking van gelden altijd aanvullende zekerheden verlangen. Om deze zekerheden veilig te stellen moeten deze zaken worden verpand. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het saldo op een spaar- of beleggingsrekening, een ander (extra) vastgoedobject of een andere bezitting. Een ander voorbeeld is de leaseconstructie waarbij een kredietinstelling de auto als onderpand houdt voor de verstrekte financiering. Bij het (al dan niet tijdelijk) verhuren van een gefinancierde woning eist de geldverstrekker vaak dat de huurpenningen worden verpand aan de geldverstrekker. Dat wil zeggen dat deze moeten worden ontvangen op een bankrekening van de geldverstrekker.

Bankhypotheek

Diverse grote banken sluiten een bankhypotheek af. Dit houdt in dat bij het afsluiten van een woningfinanciering de geldverstrekker ook de bij de betreffende bank aanwezige tegoeden die niet direct onder het hypotheekrecht vallen mag aanwenden als extra zekerheid voor de verstrekte financiering. Hierbij moet je denken aan het mogen bevriezen van spaar- en beleggingstegoeden bij die bank wanneer betalingen uitblijven. Ook kan de bank op deze manier bijvoorbeeld dwang uitoefenen om extra aflossingen te laten gebeuren bij een waardedaling van het onderpand (de woning).

Verboden verpandingen

Een pensioenverzekering, een stamrecht en een lijfrente mogen nooit worden verpand. Wanneer dit toch gebeurt, hetgeen in de praktijk eigenlijk niet mogelijk is, dan wordt de polis geacht tot uitkering te zijn gekomen en zal er een zeer forse belastingheffing plaatsvinden.

Veelgestelde vragen

Vraag 1 (klapt uit)

Antwoord 1

Vraag 2 (klapt uit)

Antwoord 2

Gerelateerde onderwerpen

• Pagina link 1

• Pagina link 2

• Pagina link 3

• Pagina link 4